Feesten verbinden de wereld. Feest brengt mensen en culturen samen. Ook de viering van Alkmaars Ontzet op 8 oktober is zo’n dag van verbinding. Het thema van de Grote Middag Optocht 2025 sluit hierbij perfect aan: Een wereld vol feest! Laat je verrassen door een feestelijke, kleurrijke voorstelling die voorbijtrekt in het mooie decor van onze fantastische stad
1. Chinees Nieuwjaar
Quote: Gelukkig Chinees Nieuwjaar
Ontwerper: Ralph Barhorst
Bouwgroep: Nog eentje toe
Chinees Nieuwjaar leidt niet alleen het nieuwe jaar in, maar ook de lente en het nieuwe zaaiseizoen. In alle opzichten een frisse start dus. Bij de tweede nieuwe maan na op 21 december begint het feest dat soms wel vijftien dagen duurt. De Chinezen bereiden zich grondig voor. Ze maken schoon, gaan naar de kapper, lossen schulden af en leggen ruzies bij om zo met een schone lei aan het nieuwe jaar te beginnen. Chinees Nieuwjaar is echt een familiefeest dat in het land een ware volksverhuizing op gang brengt. Miljoenen mensen zijn dan onderweg naar hun verwanten. Met drakendansen, trommels en hard vuurwerk jagen ze de boze geesten weg om de kans op een voorspoedig nieuw jaar zo groot mogelijk te maken.
Leuke weetjes:
-Rood is in China de kleur van voorspoed en geluk. Vandaar alle versiering en kleding in deze kleur.
-2025 is het jaar van de slang, de ‘denker’, die staat voor wijsheid en intelligentie. Daarnaast is hij mysterieus met een vleugje humor.-Op de eerste dag van het nieuwe jaar mag je niet douchen! Dan spoel je het geluk weg.
2. Highland Games
Quote: Krachtpatsers in rok
Ontwerper: Fons Bruinenberg
Bouwgroep: Elk jaar weer anders
Hamerslingeren, paal werpen, touwtrekken; bij de ‘Olympische Spelen‘ van Schotland gaat het om brute kracht. Tijdens de Highland Games strijden clans al sinds de elfde eeuw in de zomer tegen elkaar. Ook bij de Schotse dansen draait het om discipline en uithoudingsvermogen. Volgens de eeuwenoude traditie dragen de krachtpatsers een kilt, een rok in de ruit van hun clan. Zo’n kilt was vroeger handig als je bij de jacht een beek moest oversteken en je kleding droog wilde houden. Oja, onder de kilt hoort geen ondergoed. Behalve als je sport, danst of meeloopt in een optocht.
Leuke weetjes:
-Een clan is in Schotland een groep mensen die verbonden is door hun bloedband, identiteit of geschiedenis. De namen van deze ‘stammen’ beginnen vaak met Mac of Mc, wat ‘zoon van’ betekent, bijvoorbeeld MacDonald.
-Gaat het tijdens de Highland Games alleen om de eer, in de afgelopen eeuwen stonden de Schotse clans elkaar regelmatig naar het leven tijdens bloedige veldslagen om land en macht.
-Bij de Schotse ruit, de tartan, is een patroon van gekruiste lijnen op een speciale manier in stof geweven. Er zijn duizenden tartans, waarmee de clans zich van elkaar onderscheiden.
3. Halloween
Quote: Gezellig griezelen
Ontwerper: Ton Rodenburg
Bouwgroep: Familie Rodenburg
Halloween begon ooit als Samhain, de Keltische oudjaarsavond waarop geesten vrij spel hadden. Met vuur en maskers probeerden de Kelten de boze zielen te verjagen. De kerk doopte het feest om tot Allerzielen, oftewel All Hallows Eve, dat verbasterde tot Halloween. Ierse immigranten namen de traditie mee naar Amerika, waar Halloween uitgroeide tot een griezelfeest. In eerste instantie voor kinderen die verkleed langs de deuren gaan om mensen te laten schrikken. Inmiddels is Halloween ook (weer) in Europa voor velen een spannend verkleedfeest met een vleugje mysterie.
Leuke weetjes:
-Trick or treat! Dat roepen de kinderen die tijdens Halloween in het donker verkleed langs de deuren gaan. Geef een snoepje of we halen een grap met je uit!
-De zoetigheid hoort al heel lang bij de traditie. Aan de vooravond van Allerzielen bedelden christenen aan de deuren om zielenbrood met krenten. In ruil daarvoor zeiden ze dan gebeden voor de ziel van overleden familieleden van degene die de deur opende.
-Een pompoen met een uitgesneden eng gezicht zetten de Kelten in tegen de boze geesten. Nog altijd zijn uitgeholde pompoenen met een lichtje erin het symbool van Halloween.
4. Koningsdag
Quote: Oranje Boven!
Ontwerper: Fons Bruinenberg
Bouwgroep: Schermerwachters
Met een mobiele vrijmarkt in de Grote Middag Optocht blikken we terug op Koningsdag, of vooruit. Het gezellige Oranjefeest op 27 april staat bol van de tradities: je oude troep verkopen op de vrijmarkt, afdingen, drukte en muziek in de stad, de Nederlandse vlag op je wang en een oranje tompouce bij de koffie. De koninklijke familie viert elk jaar de verjaardag van koning Willem-Alexander in een andere gemeente. Volgens onbevestigde berichten bezoeken ze misschien op 8 oktober Alkmaars Ontzet. Want de majesteiten houden wel van een feestje.
Leuke weetjes:
-Bij haar aantreden in 1949 maakte koningin Juliana van haar verjaardag op 30 april Koninginnedag. Dat werd een officiële, nationale feestdag, die ze vierde met een defilé in haar eigen tuin bij Paleis Soestdijk. Koningin Beatrix brak vanaf 1980 met deze traditie en ging op 30 april juist het land in. Ook Willem -Alexander viert Koningsdag steeds ergens anders. Toen hij koning werd in 2014 paste hij wel de datum aan naar zijn eigen verjaardag op 27 april.
-Heel Nederland viert feest op Koningsdag met muziek, spelletjes en de vrijmarkt die vaak al de avond ervoor tijdens Koningsnacht begint. Over spelletjes gesproken: sinds het koningschap van Willem-Alexander zijn er ook de Koningsspelen op alle basisscholen.
-‘Het heeft zijne majesteit behaagd…’ Duizenden Nederlanders die zich inzetten voor de samenleving krijgen tijdens de lintjesregen vlak voor Koningsdag een koninklijke onderscheiding, oftewel een lintje. Vaak is dat een grote verrassing en een hele eer. Ook binnen de 8 October Vereeniging hebben en verdienen vrijwilligers een lintje. Zonder hen geen Grote Middag Optocht en geen Ontzetfeest.
5. Oktoberfest
Quote: Eins, zwei, drei… saufen!
Ontwerper: Ralph Barhorst
Bouwgroep: Schutterswei
Miljoenen liters bier gaan er doorheen tijdens het Oktoberfest in het Duitse München, een volksfeest en bierfestival ineen. Dresscode: Lederhosen voor de heren en een Dirndl voor de dames. Iedereen zit aan lange tafels met grote pullen bier en zoute pretzels (krakelingen). Blaaskapellen spelen Beierse volksmuziek en Duitse hits, dus: inhaken geblazen. Het eerste Oktoberfest vond plaats in 1810 ter ere van de bruiloft van kroonprins Lodewijk van Beieren en prinses Theresia van Saksen-Hildburghausen. Naar haar is het terrein vernoemd waar het bierfeest nog altijd plaatsvindt: de Theresienwiese. Overigens speelt het Oktoberfest zich voornamelijk een maand eerder af: van de eerste zaterdag na 15 september tot en met de eerste zondag in oktober.
Leuke weetjes:
-Met een saluutschot begint het Oktoberfest. Daarna tapt de burgemeester van München het eerste bier en zegt: ‘O’zapft is’, er is getapt.
-In een bierpul, een Maß, gaat een liter bier. Het is voor de serveersters de kunst om zo veel mogelijk pullen tegelijk mee te nemen. Als er tenminste nog genoeg zijn. Jaarlijks nemen feestgangers zo’n 100.000 pullen mee als ‘souvenir’.
-De Dirndl spreekt een eigen taal. Bij de klederdracht hoort een schort met een strik. Draagt de dame die rechts, dan is ze getrouwd. Zit de strik links, dan is ze nog vrijgezel. Opletten dus wie je versiert bij het Oktoberfest.
6. Holi Phagwa
Quote: Vier de kleuren, vier het leven!
Ontwerper: Fons Bruinenberg
Bouwgroep: De Koppige Klussers
Een vrolijk feest vol kleur, dat is Holi Phagwa, het Hindoestaans lentefeest in maart. Na een vuur bij volle maan, waarin oude spullen en slechte gedachten worden verbrand, is het tijd om de overwinning op het kwaad en het begin van een nieuw jaar te vieren. Iedereen is gekleed in wit om elkaar vervolgens te bekogelen met gekleurd poeder. Daarbij staat rood bijvoorbeeld voor liefde en vruchtbaarheid, geel voor levenswijsheid en oranje voor vuur en geduld. In deze vrolijke en kleurrijke chaos vallen alle verschillen weg. En dat is precies de achterliggende gedachte van Holi: gelijkheid en harmonie.
Leuke weetjes:
-De oorsprong van Holi ligt in India, waar alle sociale klassen (kasten) een eigen kleur hebben. Door gekleurd poeder in de lucht en over elkaar heen te gooien, maakt het niet meer uit welk sociale status je hebt.
-Tijdens Holi leggen mensen ruzies bij en halen grappen met elkaar uit.
-Met zang en dans trekken feestvierders langs de huizen die met bloemen zijn versierd. En natuurlijk is er na afloop een maaltijd met de hele familie.
7. Venetiaans Carnaval
Quote: Anoniem dansen en sjansen met een masker
Ontwerper: Fons Bruinenberg
Bouwgroep: ’t Zootje
Maskers, pruiken, overdadige kostuums en veel pracht en praal kenmerken het Carnaval van Venetië. Al in het begin van de middeleeuwen gingen de inwoners vanaf Kerstmis zes weken lang gemaskerd door de stad. Met een masker en een pruik kon je je identiteit verbergen en dus anoniem dansen en sjansen met alle rangen en standen. De dienstmeid met de notaris en de gondelier met de gravin. Tijdens carnaval was er geen klassenstrijd. Wel zuchtte de stad onder nachtelijke onrust, overspel en misdaad. Daarom verbood Napoleon in 1797 het feest dat in heel Europa beroemd was. Bijna twee eeuwen moest Venetië het grootse carnaval missen. Pas in 1979 herstelde de Italiaanse overheid de traditie in ere. Carnaval in Venetië duurt tegenwoordig twaalf dagen en trekt zo’n drie miljoen bezoekers.
Leuke weetjes:
-Venetië, symbool van romantiek en toerisme, bezwijkt bijna onder het grote aantal bezoekers. Toeristen betalen daarom 10 euro entree. Maar bij de Grote Middag Optocht op 8 oktober is het bewonderen van de drijvende stad helemaal gratis! 😉
-In de stad en bij het carnaval zijn er nog altijd verwijzingen naar de pest die in 1562 heerste in Venetië. Tussen de figuranten zie je de pestdokter met de zwarte mantel en de lange neus. En de kleur van de gondels is zwart ter herinnering aan de pestepidemie.
-Op de wateren van Venetië spelen de gondeliers de hoofdrol. In hun maritieme gestreepte shirts duwen ze de gondels behendig door de smalle kanalen en vertellen ze als gids alles over de stad. Met soms een lied erbij: O sole mio!
8. Dia de los Muertos
Quote: Vier het leven voor de doden
Ontwerper: Ralph Barhorst
Bouwgroep: 1573
Op Día de los Muertos, de dag van de doden, bruist Mexico van kleur, muziek en emotie. Families vieren de band met hun overleden dierbaren met altaren vol foto’s, kaarsen en het lievelingseten van de overledenen. Het feest is een mix van kerkelijke gebruiken en inheemse rituelen. Hierbij spelen schedels een belangrijke rol. Mexicaanse volken als de Maya en de Azteken stelden meerdere keren per jaar de schedels van hun voorouders op bij feesten en rituelen. Kleurrijke kostuums en traditionele Mexicaanse muziek maken van Dia de los Muertos geen dag van verdriet, maar van herinneren, vieren en verbinden. Een feest vol leven voor de doden.
Leuke weetjes:
-Het dodenmasker is het symbool van Dia de los Muertos. Dat vertegenwoordigt de overledenen en herinnert aan de vergankelijkheid van het leven. De kleurrijke schedels zijn er ook van suiker als traktatie voor de kinderen.
-Oranje goudsbloemen staan in Mexico voor de dood. Families strooien de bloemblaadjes op het pad van het graf naar het herinneringsaltaar. De kleur en de geur moeten de overledenen zo de weg wijzen naar hun ereplek.
-In de optocht zie je ook een alebrije, een felgekleurd fantasiedier uit de Mexicaanse volkskunst. Ze zien er soms een beetje eng uit, maar in verhalen zijn alebrijes vaak beschermgeesten. Op Dia de los Muertos helpen ze zielen te begeleiden.
9. Kerst Mis
Quote: Vrolijk kerstfeest
Ontwerper: Hans Bruin
Bouwgroep: De droge kwast
Vrede op aarde en in de familie. Voor kerstmis zijn de verwachtingen vaak hoog gespannen. Maar elke kerst is er wel iets dat een vrolijke viering in de weg staat. De mooi versierde boom valt om, de kalkoen brandt aan en bij het kersdiner is de sfeer om te snijden. Het feest rond de kortste dag op 21 december is waarschijnlijk al 2800 jaar oud. Vanaf de vierde eeuw is de geboorte van Jezus Christus door de kerk aan het midwinterfeest toegevoegd. De boodschap van licht en hoop gaat sindsdien samen met andere kersttradities: de boom, de stal, de (foute) trui, sneeuw, de kerstman en films als Home Alone. Op 8 oktober loopt het voorproefje van Kerstmis 2025 helemaal uit de hand. Toch willen we blijven hopen op vrede. Niet voor niets is het thema van de Grote Middag Optocht dit jaar: een wereld vol feest. En waar feest is, is vrede.
Leuke weetjes:
-De kerstboom is al heel lang onderdeel van de feesten rond de winterzonnewende. Groene bomen zijn een symbool voor vruchtbaarheid en goddelijkheid. Daarom vormt de dennenboom, altijd groen, al eeuwen het middelpunt van kerstmis, vaak versierd met appeltjes om een nieuw seizoen aan te kondigen.
-Een zelfgebreide trui was hèt kerstcadeau van de jaren vijftig in Amerika en Canada. Toen nog braaf qua uitstraling. Vanaf de jaren tachtig kwamen er meer tierelantijnen bij. Dankzij de tv-serie The Cosby Show en de film Bridget Jones’s Diary werd de foute kersttrui overal een hype. Je kunt er nu gewoon mee op je werk verschijnen of aan het kerstdiner.
-Kerst is niet compleet zonder één van de allergrootste hits: All I Want For Christmas is You van Mariah Carey. Sinds 1994 heeft het nummer meer dan 60 miljoen dollar opgebracht. Elke kerst komt daar drie miljoen dollar bij. Niet slecht voor een liedje dat in vijftien minuten schijnt te zijn geschreven.
10. Braziliaans Carnaval
Quote: Bruisend feest in broeierig Rio
Ontwerper: Fons Bruinenberg
Bouwgroep: 810
De grootste show op aarde! Het carnaval van Rio de Janeiro staat in het Guiness Book of records als het grootste ter wereld. Bikini’s, uitbundige verentooien en opzwepende sambamuziek; het bruist en het broeit tijdens carnaval in Rio. De traditie kwam in de zestiende eeuw mee naar Brazilië met de Portugese kolonisten. Maar in de kleding zie je ook verwijzingen naar inheemse en Afrikaanse tradities: zwierige rokken en manden op het hoofd. Het kleurrijke feest wordt gedragen door de bewoners van de favela’s, de grote krottenwijken van Rio. Armoede en geweld gaan hier hand in hand met hard werken en sparen om te schitteren tijdens het wereldberoemde carnaval.
Leuke weetjes:
-Net als bij Alkmaars Ontzet is ook in Rio de optocht belangrijk. Daar pakken ze het wel wat groter aan. Vier dagen lang trekken duizenden dansers van de beste sambascholen door de Sambadrome in spectaculaire parades.
-Carnaval is in Rio ook een wedstrijd, waarbij de sambascholen strijden om de titel. Een jury beoordeelt op thema, muziek, aankleding en dans.
-Naast de professionele optochten is het overal feest in de wijken van Rio met straatbandjes, strandfeesten en gemaskerde bals.
